Gluten: Een veel voorkomend allergeen

Gluten

Gluten – bevattende granen (d.w.z. tarwe, rogge, gerst, haver, spelt en kamut of de hybride soorten daarvan) en producten op basis van glutenbevattende granen, met uitzondering van:

• Glucosestroop op basis van tarwe, met inbegrip van dextrose;
• Maltodextrinen op basis van tarwe;
• Glucosestroop op basis van gerst;
• Granen die worden gebruikt voor de vervaardiging van distillaten of ethylalcohol uit landbouwproducten voor sterkedrank en andere alcoholhoudende dranken.

Voorbeelden van ingrediënten en producten die gluten (kunnen) bevatten: 

• bakkerijproducten;
• deegware;
• tortilla's;
• vermicelli;
• paneermeel;
• havermout;
• couscous;
• ontbijtproducten (zoals muesli, cruesli, ontbijtdranken, granenrepen, etc.).

Glutenovergevoeligheid is een veel voorkomende darmziekte. We noemen deze ziekte coeliakie. Het is géén allergische aandoening. In Nederland zijn 16.000 mensen met de diagnose coeliakie. Waarschijnlijk zijn er nog veel meer mensen met coeliakie, naar schatting ongeveer 160.000 mensen. De klachten worden namelijk niet altijd herkend. Overgevoeligheid voor gluten (coeliakie) is eigenlijk geen allergie. Coeliakie is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat het lichaam antistoffen maakt tegen zijn eigen weefsels. Door de reactie van het lichaam op gluten verdwijnen bij coeliakie de darmvlokken. Hierdoor kunnen voedingsstoffen veel minder goed worden opgenomen.

Symptomen van een glutenallergie:  

De symptomen van een gluten allergie verschillen bij volwassenen en kinderen. Bij kinderen zijn de symptomen verschijnen na gluten wordt geïntroduceerd in het dieet, meestal tussen de vier en acht maanden oud. 

Bij kinderen, symptomen zijn onder meer: abdominale pijn, ongemak, of krampen, opgezwollen of gezwollen buik, losse en waterige ontlasting, bleke, dikke, stinkende ontlasting, obstipatie, gebrek aan gewicht te winnen, gewichtsverlies, prikkelbaarheid en gedragsproblemen, braken, diarree, en dermatitis herpetiformis. 

Symptomen bij volwassenen zijn: diarree, obstipatie, stinkende ontlasting, gewichtsverlies, opgezette buik, veel gas, brandend maagzuur of zure reflux, frequente indigestie, vermoeidheid, bloedarmoede, depressie, zweertjes in de mond, en dermatitis herpetiformis. Niet iedereen zal al deze symptomen krijgen. Bij veel mensen treden de symptomen niet direct op na het eten van een voeding met gluten.

Aandachtspunten Gluten:  

Een product mag glutenvrij worden genoemd wanneer er minder dan 20 mg/kg in het eindproduct aanwezig is.

• Gluten worden vaak gebruikt als bindmiddel, bijvoorbeeld in vlees- of visproducten;
• Soms worden er in aroma's en smaakcomponenten gluten toegevoegd om bijvoorbeeld de strooibaarheid te verbeteren;
• (gehydrolyseerde) plantaardige eiwitten kunnen ook tarwe-eiwit bevatten en dus gluten;
• Tarwekiemolie kan gluten bevatten;
• Van nature glutenvrije granen (maïs, rijst, boekweit) kunnen door kruisbesmetting gluten bevatten;
• Mout(extract) wordt gebruikt in bier, chocolade en cornflakes;
• Glutam(in)aat is een aminozuur en bevat geen gluten.

Vaak wordt er niet naar gluten in het algemeen gevraagd, maar zijn ze uitgesplitst naar tarwe, rogge, gerst, haver, spelt en kamut. Glutenbevattende granen moeten met de soortnaam (d.w.z. met dan wel tarwe, rogge, gerst, haver, spelt of kamut) in de ingrediëntendeclaratie worden vermeld.